[Plautdietsch] Apologie von Sokrates, 17a – 28a

Kort vetalt von Timo Schmitz

De Apologie von Sokrates es een Buak von Platon, wuarenn hee däm Prozass vonem Sokrates vetalt. Doabie bestoot de Apologie bloos von de Veteidjunksräd (in dree Deel) un nich däm gaunsem Prozass.

Ennem ieeschtem Deel räd Sokrates woarom et toom Prozass jekomen es. Wiels hee kjeenmol verdäm väa een Jerecht kommen mott, kaun hee de Jerechtssproak nich spräakjen un aulsoo wel hee enne Sproakj spräakjen, dee hee jewant es, wiels hee blooss met de Truheit äwazeijen wel.

Towaut mott sikj Sokrates ve’auntwuaten? En Meletos siene Aunkloag stont daut Sokrates jäajen de Jesaz haundelt, indäm hee noforscht waut unjare Himmel un Ieed es, de schwake Räd to de stoakje moakt un uk aundra Menschen duaren liat. (19b) Doamet beschuldjet maun Sokrates faktech Sophisterei to uteewen, waut auladinsj Onsenn es, wiels Sokrates uk jäajen de Sophisten es: de Sophisten nämen Jelt fa de Bildunk, oba Sokrates veeliejet disa Jedanken.

Sokrates sajcht uk daut hee niemols Jelt jenomme haft un uk nich metafisische Spekulationen eneewet (19d). Daut schlajchte Bilt daut de Ateena von am haben, sajcht hee, komt von Beschempungen jäajen am, aus maun kaun see finden en Aristophanes siene Lostspell De Wolkjen. (uk en 19d)

Wuarom es et to Beschempungen jekomen? Wiels Sokrates de Kluakheit vonne Ateena jeforscht haft, nodäm Chairephon een Orakel en Delphi empfangen haft daut Sokrates de Kluakste es, waut Sokrates nich hannämen well, wiels Sokrates denkt daut hee goanuscht eene Sach soorajcht weet. (20e-21a) Aulsoo es hee to de Politiker jejange, wiels hee denkt daut de Politiker kluaker sent un hee soo daut Orakel vestrieden kunnt. Oba Sokrates mott utfinjen daut de Politiker denken daut see kluak sent, oba faktisch goarnuscht kluak sent: See haben kjeen Kjantniss un kjeen Fäichkjeit. (21c) Aulsoo es Sokrates kluaker, wiel hee nich jleewt to weten waut hee nich weet, oba de Politiker jleewen waut to weten daut see nich weten. (21d)

Dan tjemt Sokrates to de Dichta. De Dichta haben een Fäichkjeit, wiels se kunnen väle scheene Sachen saajen, oba see haben kjeen Kjantniss, wiels see weten nich waut see saajen. (22a-c) Aulsoo is Sokrates uk kluaker aus de Dichta, dee denken daut see een Kjantniss haben un dannoch disa Kjantniss goarnuscht haben. Dan es hee to de Pauslakasch jejangen. See haben een Kjantniss un een Fäichkjeit hiarenn, oba wäajen de goote Kjantniss un Fäichkjeit in june Oarbeitskonst, denken see uk daut see äwahaupt goote Kjantnisse un Fäichkjeiten haben. Doderch sent see oba uk bloos beschrenkjt, wiels see sikj äwaschazen waut äa Kluakheit un Fäichkjeiten wada utstrikjt sodaut Sokrates fauststallen mott daut äwajens kjeener kluaker es aus Sokrates (22d-e): Dänjanen, dee denkt daut siene Kluakheit kjeen Wieet haft, aus Sokrates daut haft jedon, es werkjlech kluak.

Dan jeet hee op de Aunkloag vonnem Meletos en, dee saajcht daut Sokrates nich aun de stautlich aunerkjante Getter jleewt. Fa Sokrates es daut de Behauptunk daut hee een Gottesläajna es, waut hee oba veschmiet. Sokrates denkt daut wan hee de Iebel liat, motten uk siene Scheela schlecht sennen, wiels see de Iebel von am jeliat haben, oba dan sent see uk schlecht to Sokrates, wiels hee jeliat haft, daut see schlecht sennen sullen. Oba wel een Liara daut de Scheela de Liara schlecht behaundlen?? Daut wel hee bitscheen nich! Daut meent et sent do twee Mäjlichkeiten: (1) Sokrates liat goa kjeen Iebel; oda (2) hee liat see onweetend. (25e) Wan hee daut onweetendlich moakt, es et nich stroffalich, dan de Onwetenliche saul maun beliaren, sodaut hee de Fäla erkjant un nich mea moakt. (26c) Waut de Behauptunk aunlangt daut hee een Gottesläajna es, so fruacht Sokrates auf daut mäjlich es een Ding to liaren wuarenn hee nich jleewt? Kaun maun liaren daut menschliche Dinge bestonen, oba tojlikj nich jleewen daut Menschen bestonen? (27b) Wan hee nich aun de Gott jleewt, woo kaun hee Gott liaren? Auladinsj es daut een Sposkjees. Meletos sajcht jo daut Sokrates nich aun dee stautliche Getert jleewt un een nich-stautlichen Gott liat waut Ateismus es, oba wan Sokrates sien Gott liat, kjenn hee jo nich een Gottesläajna sennen, wiels hee jleewt jo aun Gott. Aulso, hee kjenn nich Gott liaren onen Gott te jleewen. Meletos siene Aunkloag es aulso vestrieden, wiels se kjeen Senn moakt. (27b-28a)

Hia well ekj junt froagen, waut jie denkt: Sokrates jleewt de jettliche Stemm un moakt sikj so väla Fientschoften unja de Ateena. Sullen wie op de jettleche Stemm mea vetruen uk wan daut bediet daut wie ons väla Fientschoften moaken? De aule Griechen haben nich aun de eenen Gott jejleewt un haben uk veschiedene Getter jehaft. Sullen Tjristen disa Jeschichten aus Väabilt nemen? Hia sennen miene Jedanken: Ekj denk daut disa Jeschicht een gootes Väabilt es, uk fa de Tjristen un aule Menschen op de Ied, dee en Gott jleewen. Wie moten bejriepen daut uk nich-tjristliche Jeschichten ons halpen kennen, een Kompass to jäwen, wan see Gott nich vestrieden. So wia Aristoteles een lange Tied tabu fa Tjristen, oba Thomas von Aquin haft jesen daut Aristotles nich onjleewich es un haft de Lia fa Tjristen toojenkjlich jemoakt. Aulso kennen Tjristen uk von Platon liaren. In disa platonischen Passazh liaren wie daut et aum wichtichsten es, op sien Jewissen to horchen, uk wan daut meent daut maun aundra vestried.

Ve’effentlicht am 14. April 2022